De fundering: Onderzoek naar wegkenmerken en snelheden
De fundamentele vraag bij alles wat ontwerpers en wegbeheerders doen bij het vormgeven van wegen is, welke invloed gemaakte keuzes hebben op de rijsnelheid voor het gemotoriseerd verkeer. Voor wegen in ons onderzoek, de grijze wegen, drukke 30-wegen stadsstraten, wegen met een gecombineerde verkeers- en verblijfsfunctie, is deze vraag extra relevant om drie redenen:
- Om voldoende ruimte te bieden aan all verkeersdeelnemers kan er aanleiding zijn de rijloper breder te maken dan bij een reguliere 30 km/h-straat. Dit kan leiden tot hogere snelheden
- Waar sprake is van menging met fietsverkeer heeft de rijsnelheid een relatief grote invloed op de (ervaren) verkeersveiligheid.
- Andere ambities voor de straat als verblijfskwaliteit en oversteekbaarheid, hangen sterk af van de rijsnelheid. We richten ons op wegkenmerken zoals de profielbreedte, de aanwezigheid, breedte en kleur van fietsstroken, inrichting als fietsstraat, de maximumsnelheid, aanwezigheid en zichtbaarheid van bebording, materiaalkeuze en vormgeving van de kruispunten.
Ook omgevingskenmerken, zoals de aanwezigheid van bebouwing, groen en vormgeving van de openbare ruimte rond de weg, nemen we mee in het onderzoek.
Om inzicht te krijgen in de samenhang tussen (weg)kenmerken, gereden snelheden en de objectieve verkeersveiligheid, voeren we het volgende onderzoek uit:
- Literatuuronderzoek invloed weg- en omgevingskenmerken op de snelheid
- Data-analyse wegkenmerken vs. snelheid en verkeersongevallen voor circa 200 ‘grijze wegen’:
- Verzamelen geschikte voorbeelden
- Verzamelen wegkenmerken met Globespotter
- Verzamelen rijsnelheden autoverkeer met HERE
- Verzamelen ongevalsdata met ViaStat
- Verzamelen rijtijden OV met Govi
- Afleiden statistische verbanden tussen bovenstaande
Eindproduct van deze stap is een toegankelijk onderzoeksrapport met alle bevindingen en een verklaringsmodel voor de werkelijke snelheid (gemiddeld, V85) van het gemotoriseerd verkeer en de samenhang hiervan met de objectieve verkeersveiligheid.
De kern: praktijkonderzoek voorbeeldstraten
Dit deelonderzoek richt zich op de werking van praktijkvoorbeelden van ‘grijze wegen’. De vraag is dan: wat bepaalt of een dergelijke weg goed werkt. Vooralsnog verwachten we het succes van de grijze weg te kunnen bepalen aan de hand van twee factoren:
- De tevredenheid van de gebruikers en omwonenden van de straat, en dan met name de fietsers
- De rijsnelheid van het gemotoriseerd verkeer
Voor elk van de geselecteerde cases willen we dit in beeld brengen door, naast het verzamelen van de hierboven genoemde kenmerken, de volgende onderzoeken uit te voeren:
- Een enquête op straat naar de tevredenheid van de gebruikers, gericht op fietsers en voetgangers
- Een online enquête naar de tevredenheid van omwonenden en (alle soorten) gebruikers gebruikend van een online panel
- Een focusgroep voor verdieping van beide enquêtes
- Een meting van de intensiteit en snelheid
Het eindrapport bestaat uit een analyse van elk van de voorbeelden met generieke conclusies over de samenhang tussen de kenmerken van een weg (inrichting, gebruik, veiligheid) en het oordeel van verschillende weggebruikers.
De verdieping: voor- en na onderzoek
In dit onderzoek willen we een beperkt aantal straten over langere tijd ‘volgen’. Zo ontstaat inzicht in de effecten van de ingreep: voor- en na-onderzoek en de effecten op langere termijn. Daarvoor om zijn we ook op zoek naar wegen die binnenkort worden heringericht en/of waarop het snelheidsregime verandert. Het is interessant om een dergelijke weg over langere tijd en op een groter schaalniveau te onderzoeken zodat ook de langere termijn effecten en de effecten op netwerkniveau in beeld worden gebracht. Te denken valt aan bijvoorbeeld:
- Het effect op de gereden snelheid
- Het effect op rijtijden van het OV en hulpdiensten
- Het effect op de tevredenheid van omwonenden en gebruikers
- Het effect op de intensiteit op de aangepaste weg en de omliggende wegen
- Het effect op de modal split
- Het effect op functies langs de weg, huurprijzen etc.
De uitbouw: discussie en nader onderzoek specials
We realiseren ons terdege dat we er met deze onderzoeken nog niet zijn. Hoe zit het met draagvlak, met juridische consequenties, met de vertaling in richtlijnen etc. We voorzien daarom dat we voor, tijdens en na onze onderzoeken samen met andere organisaties werken aan een verbreding van het onderwerp met communicatie, discussie en afstemming met aanpalende beleidsterreinen.