Bij een langdurige blokkade op het hoofdwegennet is een goede doorstroming op een alternatieve route van groot belang. Daarbij valt met verkeerslichten veel te sturen. Meestal worden alleen groentijden en hiaattijden aangepast, maar er zijn veel meer maatregelen met verkeerslichten te nemen om het verkeer op de alternatieve route beter te faciliteren. De maatregelen worden met één druk op de knop automatisch aangepast op de hele uitwijkroute.
Draaiboek voor uitwijkroutes
Tijdens calamiteiten op het hoofdwegennet kan een wegverkeersleider uitwijkroutes via het onderliggende wegennet aanwijzen. De provincie Zuid-Holland heeft hiervoor samen met gemeenten en Rijkswaterstaat een CAR-draaiboek opgesteld (Coördinatie Alternatieve Routes). In dit draaiboek is aangegeven welke maatregelen getroffen moeten worden om het verkeer soepel over de alternatieve route te leiden. Voor het Westland en de Corridor A15 heeft DTV Consultants maatregelen uitgewerkt voor alle mogelijke omleidingsroutes. Hierin is aangegeven op welke wijze de instellingen van de verkeerslichten (tijdelijk) aangepast moeten worden.
Vooraf effecten bepalen
Om de effecten van deze maatregelen van te voren te kunnen bepalen zijn alle kruispunten in drie categorieën ingedeeld:
- Zwaar belaste kruispunten. Naar verwachting is hier niet heel veel winst te halen, zeker niet in de spitsperioden. Mogelijk is bij dergelijke kruispunten alleen buiten de spitsuren winst te halen.
- Normaal belaste kruispunten. In sommige gevallen is hier weinig en in sommige gevallen is hier veel winst te halen.
- Licht belaste kruispunten. In alle gevallen, ook in de spitsperioden, is veel winst te behalen.
Groentijden verkeerslichten berekenen
Om het effect van het aanpassen van groentijden op een kruispunt te bepalen hebben wij een eenvoudige spreadsheet ontwikkeld. Hiermee kunnen we bepalen hoeveel verkeer er extra verwerkt kan worden tijdens verschillende momenten van de dag. Ook is te bepalen wat de gevolgen zijn voor de zijrichtingen. Het spreadsheet geeft ook automatisch een indicatie van de wachtrijlengte. Op zwaarbelaste kruispunten is het verstandig om enigszins voorzichtig te zijn met langere groentijden. Op licht belaste kruispunten is het meestal niet zo’n probleem om meer groen te geven aan een te bevorderen rijrichting. Dit zorgt ervoor dat we per kruispunt vooraf een goede afweging kunnen maken van een in zetten maatregel.
Opstellen maatregelenbladen
Tijdelijk wijzigen van groentijden is de belangrijkste maatregel om de capaciteit op de uitwijkroute te verhogen. Voor alle kruispunten op een alternatieve route hebben wij een maatregelenblad opgesteld. Hierin zijn alle wijzigingen van de instellingen van de verkeerslichten vastgelegd. We hebben ook vastgesteld dat het eerste kruispunt met verkeerslichten op een uitwijkroute de zogenaamde kraan vormt. Hoe verder die kraan open staat hoe minder hinder er is voor het verkeer. Bij dergelijke kruispunten en ook bij zwaar belaste kruispunten moet je ons inziens verder gaan dan alleen “spelen met de groentijden”. Verkeerslichtenregelingen hebben veel instellingen die comfort verhogend werken, maar wel zorgen voor extra verliestijd. Enkele voorbeelden zijn het automatisch naar groen sturen van een richting met een andere en de mogelijkheid van een extra groenrealisatie op een ongelukkig moment. Dit betekent dus maatwerk per kruispunt, waarvoor verkeersregeltechnische kennis noodzakelijk is.
Vaste functionaliteit bij nieuwe regelprogramma’s
Het project vormde de basis voor het inzetten van regelscenario’s met verkeerslichten in de provincie Zuid-Holland. Sindsdien zijn CAR-scenario’s als vaste functionaliteit opgenomen in de standaard specificatie van verkeerslichten in Zuid-Holland. Alle nieuwe regelprogramma’s worden voorzien van extra groentijdensets en hiaattijdensets die de wegbeheerder kan activeren bij calamiteiten.
Configureren in netwerkmanagementsystemen
In opdracht van de provincie Utrecht en de gemeente Rotterdam zijn wij nog een stap verder gegaan. Daar hebben we de regelscenario’s voor alternatieve routes ook ingevoerd in de netwerkmanagementsystemen ViValdi en MobiMaestro.
Advies en informatie
