Wat zijn de verkeersveiligheidseffecten en de randvoorwaarden voor de inzet van een snelheidsslot en snelheidsmonitor voor grove verkeersovertreders? In 2010 heeft de minister van Infrastructuur en Milieu de Tweede Kamer toegezegd een onderzoek te zullen doen naar gebruik van in-vehicle technologie om grove verkeersovertreders aan te pakken. Dit heeft geresulteerd in de praktijkproef snelheidsslot en snelheidsmonitor. DTV Consultants heeft deze proef geëvalueerd.
Joris Kessels was projectleider namens het ministerie. “Uit voorgaand onderzoek naar grove verkeersovertreders bleek deze groep heel divers. Met ook verschillende motieven voor het rijgedrag. We wilden graag te weten komen of een technische oplossing een bruikbaar middel is voor een breed programma om dit ongewenste verkeersgedrag aan te pakken.”
Gedrag beïnvloeden of begrenzen
In de praktijkproef snelheidsslot en snelheidsmonitor is een systeem ontworpen, gebouwd en getest om snelheid overtredend gedrag te beperken/voorkomen. Dit systeem is in twee configuraties toepasbaar:
- Het snelheidsslot: dat de auto continu begrenst op de ter plaatse geldende snelheidslimiet. Het systeem is een onboard unit die wordt ingebouwd in de auto (zie foto).
- De snelheidsmonitor: geeft in de auto in eerste instantie visuele en auditieve feedback bij overschrijdingen van de snelheidslimiet. De maximum snelheid wordt op een scherm getoond. Daarnaast analyseert het systeem de overtredingen en kan deze, volledig autonoom, overgaan in een tijdelijk snelheidsslot. Het systeem waarschuwt de bestuurder wel voordat deze het snelheidsslot activeert.
De technische systemen (snelheidsslot en snelheidsmonitor) zijn ontwikkeld en geïmplementeerd door Technolution. Oranjewoud zorgde voor werving van en contact met deelnemers aan het project. DTV Consultants was verantwoordelijk voor de monitoring en evaluatie.
Onderzoek naar effecten bij grove overtreders
Er is in het verleden veel onderzoek gedaan naar snelheidsbegrenzers in voertuigen (Dit waren veelal ontwikkelings- en onderzoeksprojecten). Dit onderzoek ging nog een stap verder en heeft zich met name gericht op de implementatie. Daarbij is ook gekeken naar de effecten van de implementatie van een dergelijk systeem voor de specifieke doelgroep: grove overtreder. Voor de monitoring en evaluatie is gebruik gemaakt van de data uit de voertuigen (floating car data werd opgeslagen en periodiek naar een server verzonden), enquêtes en interviews onder proefpersonen.
Automobilisten met pit
Kessels: “Voor dit onderzoek wilden we graag zoveel mogelijk deelnemers werven die je onder de groep ‘grove verkeersovertreders’ kunt scharen. Bij de wervingen vroegen we dan ook naar ‘automobilisten met pit’. Uit de nulmeting bleek al dat een deel van de deelnemers nadrukkelijk onderdeel uitmaakt van deze doelgroep.”
Conclusies van het onderzoek
De drie belangrijkste conclusies uit het onderzoek waren dat:
- De systemen nog niet rijp waren voor landelijke uitrol als maatregel
Bij de proef zijn een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren gekomen. Zo kunnen de systemen niet in alle auto’s ingebouwd worden. Ook kan, bijvoorbeeld met de cruisecontrole, de begrenzer relatief eenvoudig omzeild worden en zijn de systemen onvoldoende fraudebestendig. Daarnaast is er nog aandacht nodig voor de snelhedenkaart, de accu beveiliging, het vloeiend begrenzen van de rijsnelheid en de juridische inkadering van het systeem in relatie tot schades. - De kans op een ongeval door te hard rijden wordt kleiner
Bij zowel het snelheidsslot als de snelheidsmonitor zijn zeer positieve effecten gemeten ten aanzien van het terugdringen van overschrijdingen van de snelheidslimiet. Dit zorgt voor een verkleining van de kans op een (ernstig) ongeval. - Er een lichte voorkeur is voor de inzet van een snelheidsslot als het gaat om deze doelgroep.
Omdat het snelheidsslot de grove verkeersovertreder meer inperkt dan een snelheidsmonitor gaat de voorkeur uit naar het snelheidsslot. Voor een educatieve maatregel biedt de snelheidsmonitor meer kansen, omdat het leereffect ervan groter is.
In belang van het project handelen
Kessels is te spreken over de samenwerking in het project. “We hebben geprobeerd met de verschillende partijen echt als projectteam te werken. En daarbij in het belang van het project te handelen. Het kwam wel eens voor dat er een vraag lag die niet voorzien was in de aanbesteding. De flexibele instelling van DTV Consultants heb ik daarbij als prettig ervaren. Waar nodig, konden we snel schakelen.”
Minister Melanie Schultz van Haegen-Maas Geesteranus heeft het rapport met conclusies en aanbevelingen medio 2012 aangeboden aan de Tweede Kamer.
Advies en informatie
