Op de Kanaalkade in Alkmaar zijn in de afgelopen jaren meerdere ongelukken gebeurd, ter hoogte van de fiets- en voetgangersoversteek bij de Gedempte Nieuwesloot. De gemeente Alkmaar wil de verkeersveiligheid op deze locatie verbeteren. Daarvoor is inzicht nodig in de knelpunten en de mogelijke maatregelen waarmee deze knelpunten kunnen worden weggenomen. DTV Consultants is gevraagd het onderzoek uit te voeren.
Een YouTube video kan niet weergegeven worden omdat het gebruik van YouTube cookies niet is toegestaan.
Een gecertificeerd verkeersveiligheidsauditor van DTV Consultants heeft op de onderzoekslocatie een schouw uitgevoerd en opvallende zaken vastgelegd op foto. Hierna hebben we anderhalve week het gedrag van verkeersdeelnemers met camera’s geobserveerd. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van Connexxion (de busmaatschappij), de politie en de lokale afdeling van de Fietsersbond. Met hen hebben we hun ervaringen met de verkeerssituatie besproken en mogelijke verbeteringen bedacht. Op basis van de resultaten van de schouw, de analyse van de camerabeelden en de gevoerde gesprekken zijn enkele verbetermogelijkheden op een rij gezet.
Schouw: drie oversteken naast elkaar
Voor de aansluiting van de Gedempte Nieuwesloot liggen drie oversteekvoorzieningen naast elkaar. Recht voor de Gedempte Nieuwesloot ligt een ongeregelde fietsoversteek (geen verkeerslichten). Net ten westen daarvan ligt een met verkeerslichten geregelde voetgangersoversteek met een zebrapad. Net ten oosten van de fietsoversteek ligt een ongeregelde voetgangersoversteek. De oostelijke voetgangersoversteek is vooral bedoeld om de bushalte op het middeneiland te kunnen bereiken. De westelijke voetgangersoversteek vormt de schakel tussen de Ringersbrug en het centrum van Alkmaar.
Verschil zichtbaarheid oversteken
Uit de schouw is onder andere gebleken dat de zichtbaarheid van de geregelde voetgangersoversteek uitstekend is. Dit komt vooral door de afwijkende kleur en de ligging op een plateau. De naastgelegen fietsoversteek, gemarkeerd met kanalisatiestrepen, en de voetgangersoversteek aan de kant van de bushalte vallen veel minder op. Het risico bestaat dat bestuurders hun blik alleen richten op de opvallende voetgangersoversteek en veel minder bedacht zijn op overstekers op de naastgelegen oversteken.
Paaltjes fietsoversteek onhandig geplaatst
De paaltjes die zijn geplaatst op de fietsoversteek in het middeneiland vormen een potentieel verkeersveiligheidsrisico, omdat fietsers er tegenaan kunnen rijden en dan vallen. De paaltjes staan midden in de rijlijn van fietsers, waardoor fietsers automatisch op botskoers liggen. Ook ontbreekt de benodigde inleidende ribbelmarkering, die fietsers om de paaltjes heen moet leiden.
Bus komt uit onverwachte richting
De busbaan ligt onlogisch vanuit het oogpunt van overstekers. Zij verwachten aan de ene kant van het middeneiland verkeer in de ene richting en aan de andere kant van het middeneiland in de andere richting. Op de Kanaalkade rijdt de bus, ter hoogte van de oversteek, langs de noordkant van het middeneiland in oostelijke richting. En dat terwijl het overige verkeer in oostelijke richting juist aan de zuidkant van het middeneiland rijdt.
Cameraobservatie: regelmatig conflicten bus en overstekers
Uit het cameraonderzoek blijkt dat zich regelmatig conflicten voordoen op de fiets- en de voetgangersoversteek met bussen op de busbaan. Dit is het belangrijkste knelpunt dat is geconstateerd. In bijna alle gevallen lijkt het erop dat de overstekende fietser of voetganger geen rekening houdt met het feit dat op de busbaan een bus uit westelijke richting kan komen. Fietsers en voetgangers blijken domweg niet die kant op te kijken.
Een andere belangrijke constatering: wanneer grotere voertuigen moeten wachten voor rood licht, blokkeren zij automatisch de fietsoversteek. Het komt ook regelmatig voor dat de tweede personenauto “netjes” aansluit bij de voorste auto en daarmee eveneens de doorgang blokkeert.
Aanbevolen oplossingen
Een volledige reconstructie, waarbij de busbaan wordt verplaatst naar de andere kant van het middeneiland is (onder andere vanwege de kosten) op korte termijn niet haalbaar. Daarom stellen we enkele kleinschaliger maatregelen voor, waaronder:
- Attentie verhogende maatregelen
- Tegengaan blokkeren fietsoversteek
- Zebrapad verwijderen
- Aanpassen paaltjes op fietsoversteek
Attentie verhogende maatregelen
We bevelen aan om de busbaan ter hoogte van de oversteken te voorzien van een afwijkende kleur (groen). Ook adviseren we om op het wegdek van de busbaan, zowel op de geregelde voetgangersoversteek als op de fietsoversteek, met behulp van LED’s een pijl aan te brengen in de rijrichting van de bus, die gaat knipperen als een bus nadert. Bij de pijl kan, voor beide richtingen leesbaar, het woord “BUS” in markering worden aangebracht.
Om voor het verkeer op de Kanaalkade duidelijk te maken dat sprake is van méér dan alleen een voetgangersoversteekplaats, bevelen we aan om het plateau te verlengen. Zo komen ook de andere oversteken op het plateau te liggen. Voordeel daarvan is dat bestuurders uit oostelijke richting al eerder hun snelheid zullen moeten terugbrengen, waardoor de snelheid ter hoogte van de andere oversteken omlaag zal gaan. Door het totale plateau in een andere kleur uit te voeren, verhoogt men het attentieniveau verder.
Blokkeren fietsoversteek tegengaan
Door de voorgestelde afwijkende kleur van het verlengde plateau wordt benadrukt dat sprake is van méér dan alleen een voetgangersoversteek. Dat beperkt al het risico op blokkeren van de fietsoversteek. We raden ook aan om daarnaast nog een kruis op het wegdek aan te brengen ter hoogte van de fietsoversteek.
Zebrapad verwijderen
Omdat de voetgangersoversteek op drukke momenten wordt geregeld met verkeerslichten, is het zebrapad overbodig. Op de momenten dat de verkeerslichten uitgeschakeld zijn, is het veel minder druk op de weg. Dat zorgt voor voldoende hiaten in de verkeersstroom om snel en veilig te kunnen oversteken. Met het verwijderen van het zebrapad wordt voorkomen dat een verschil in status tussen fietsers en voetgangers ontstaat. Het is ongewenst dat voetgangers wel en fietsers geen voorrang hebben wanneer de verkeerslichten zijn uitgeschakeld. Daarom adviseren we het zebrapad te verwijderen.
Aanpassen paaltjes op fietsoversteek
We raden aan om de paaltjes op de fietsoversteek uit de rijlijn van de fietsers te halen. Dit voorkomt dat overstekende fietsers tegen de paaltjes botsen. Ook moet inleidende ribbelmarkering worden toegepast die fietsers langs de paaltjes geleidt.
Advies en informatie
