De gemeente Rotterdam krijgt regelmatig signalen dat inwoners en bezoekers van het centrum onveilige verkeersituaties ervaren. Meldingen gaan over bijvoorbeeld (te) hard rijden, asociaal verkeersgedrag, verkeersdrukte en onveilige inrichting. Een gestructureerd en duidelijk overzicht van deze ervaringen ontbrak. De Gebiedscommissie Centrum van de gemeente heeft aan DTV Consultants gevraagd onderzoek te doen. Met de resultaten van dit onderzoek wil de gemeente (beleids)maatregelen bepalen om de ervaren verkeersveiligheid te verbeteren.
Het onderzoek bracht in kaart wat de belangrijkste locaties zijn waar bewoners, bezoekers en ondernemers verkeersonveiligheid ervaren. Ook is bepaald wat de kenmerken van verkeersonveiligheid per locatie zijn (denk hierbij aan te hard rijden, asociaal gedrag, bijna aanrijdingen, parkeren, opstoppingen, niet gezien worden als voetganger, etc. En er is inzicht ontwikkeld in de mogelijkheden van de aanpak voor de probleemlocaties.
Onderzoeksopzet: ervaringen, expertise en data bijeen brengen
We spraken met gebiedsexperts om meer achtergrond te krijgen bij verkeerssituaties in het onderzoeksgebied. Informatie uit deze interviews hebben we ook gebruikt bij het opstellen van de enquête onder bewoners, bezoekers en ondernemers van en in Rotterdam-centrum. Aan de hand van objectieve ongevallendata van Viastat en de resultaten uit de enquête is een vergelijking gemaakt tussen de objectieve- en subjectieve verkeersveiligheid. Tot slot zijn in een expertsessie de resultaten gedeeld. In deze sessie zijn oplossingsrichtingen bedacht om de ervaren verkeersonveiligheid op concrete locaties aan te pakken.
Ervaringen vergeleken met ongevallendata
Respondenten konden met prikkers op een Google Maps aangeven op welke plekken zij onveilige verkeerssituaties ervaren. Deze meldingen zijn gebundeld in een overzichtskaart. Deze kaart is vergeleken met beschikbare ongevallendata. Opvallend is dat het Stationsplein, die als meest verkeersonveilige locatie ervaren wordt, in de ongevallendata niet of nauwelijks naar voren komt. Overigens is dit geen onbekend knelpunt voor de gemeente Rotterdam. Er komen regelmatig meldingen binnen over deze locatie. In tegenstelling tot het Stationsplein bevestigt de objectieve ongevallendata voor de nummer 2 locatie, Coolsingel, wél het beeld dat verkeersonveiligheid ervaren wordt.
Gedrag weggebruikers en weginrichting
Oorzaken van de ervaren verkeersonveiligheid zijn volgens iets meer dan de helft van de respondenten (52%) te vinden in het gedrag van weggebruikers. De andere 48% van de respondenten geeft aan de weginrichting als belangrijkste oorzaak te zien. Fietsers en voetgangers voelen zich het meest onveilig in het verkeer. Automobilisten worden daarvoor als voornaamste ‘schuldige’ aangewezen.
Maatregelen voor verbetering verkeersveiligheid
Het centrum van een stad zoals Rotterdam kenmerkt zich door drukte en schaarse ruimte. Van verkeersdeelnemers, bewoners en belanghebbenden mag tot op zekere hoogte verwacht worden dat zij dit accepteren en hiermee weten om te gaan. Dat wil niet zeggen dat de gemeente geen maatregelen neemt. Rotterdam voorziet de volgende mix:
- Verscherpte handhaving
De belangrijkste oorzaak van het gevoel voor verkeersonveiligheid ligt in verkeersdeelnemers die structureel verkeersregels negeren en/of asociaal rijgedrag vertonen. De (ervaren) pakkans van overtreders moet groter worden. Dit geldt vooral voor aso-gedrag, snelheidsovertredingen en negeren van oversteekplaatsen. Verder verdient het ‘tegen de richting in fietsen’ aandacht. - Informeren en gedragsverandering stimuleren met campagnes
Bewustwording vergroten, gedragsverandering stimuleren en educatie van bepaalde doelgroepen. Specifieke doelgroepen in Rotterdam-centrum zijn de verkeersdeelnemers die aso-gedrag vertonen en kwetsbare verkeersdeelnemers. - Verbeteren weginrichting
Maatregelen in het wegontwerp zijn ook mogelijk. Enerzijds voor meer overzicht en het beter geleiden van de verkeersstroom. Anderzijds om de infrastructuur te gebruiken om de verkeersvraag te beïnvloeden of aan te passen. Dit kost doorgaans meer geld dan de eerder genoemde maatregelen en vereist een goede inpassing in het bestaande ontwerp. Een afweging blijft dus nodig.
Actieplan subjectieve verkeersveiligheid
Dit najaar start gemeente Rotterdam met een actieplan subjectieve verkeersveiligheid. In het kader daarvan neemt de gemeente maatregelen voor het centrum. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt bij het selecteren van een maatregelmix van handhaving, campagne en inrichting. Het opstellen van de maatregelmix gebeurt in nauwe samenwerking tussen gemeente, handhavingsdiensten en politie.
Meer weten over dit onderzoek? U kunt de uitgebreide samenvatting hier downloaden.
foto door Paul van de Velde (gebruikt onder CC 2.0 licentie).
