Meer dan duizend senioren hebben kennis en vaardigheden opgedaan om zelfstandig met het openbaar vervoer (OV) te reizen. Zo blijven zij ook in de toekomst mobiel. Dit is het resultaat van de aanpak Verbeteren van de mentale toegankelijkheid van het OV, die DTV Consultants in opdracht van de samenwerkende gemeenten in 2019 in de regio ’s-Hertogenbosch heeft uitgevoerd.
Maurice Schouten is opdrachtgever namens de samenwerkende gemeenten. “Wij vinden het belangrijk dat iedereen mee kan blijven doen in de maatschappij, daarvoor moeten senioren mobiel blijven. Er is geïnvesteerd in de fysieke toegankelijkheid van het openbaar vervoer, met rollator of rolstoel kun je meestal zonder drempels de bus of trein in. Reizen met bus en trein is tegenwoordig voor bijna iedereen haalbaar. Toch blijft met name onder senioren het gebruik van het OV achter bij de verwachtingen. De introductie van de OV-chipkaart en gedeeltelijke verschuiving van persoonlijke dienstverlening naar het internet speelt daarbij een grote rol. Senioren vinden het lastig of vrezen het onbekende. Daarmee is de mentale toegankelijkheid van het OV voor verbetering vatbaar.”
Gedragsinterventies goed uitgedacht
In de regio West-Brabant heeft een aanpak met de naam ‘verbeteren van de mentale toegankelijkheid van OV’ sinds 2015 goede resultaten geleverd. Schouten: “Het succes van deze projecten was voor ons aanleiding om gedragsinterventies in onze gemeenten te testen. Ervaren staat centraal, senioren moeten met vertrouwen meer met OV gaan reizen. Ook voor senioren die nog auto rijden, is het programma interessant. Zij zijn straks op de hoogte van de mogelijkheden van OV als ze beperkingen gaan ervaren. DTV Consultants heeft dit goed uitgedacht en uitgevoerd.”
Negentien OV OpStapDagen
In de gemeenten Boxtel, Haaren, Heusden, ’s-Hertogenbosch, Sint-Michielsgestel en Vught zijn 19 evenementen georganiseerd met de naam ‘OV OpStapDagen’. Senioren kregen hier voorlichting, maakten een proefrit met de bus en kregen een persoonlijk reisadvies. Deelnemers konden een gratis OV-chipkaart aanvragen. Het programma wordt samen met partners als Arriva, Reizigersoverleg Brabant en lokale afdelingen van seniorenvereniging KBO ingevuld. Ook lokale diensten zoals een buurtbus of vrijwillige Seniorenbus presenteren zich. De busrit viel bij senioren goed in de smaak: “De buschauffeur was echt een topvent. Hij heeft de rit heel leuk gemaakt,” complimenteerde een deelnemer de organisatie.
Vraagbaak op locatie: het Reisloket
Met het Reisloket, een mobiele marktkraam, zijn locaties bezocht waar veel senioren komen. Op markten, wijkpleinen en bij de lokale supermarkt zijn honderden persoonlijke reisadviezen verstrekt en OV-chipkaarten aangevraagd. OV-gidsen waren aanwezig om vragen over in- en uitchecken, locaties van bushaltes en kortingen voor senioren te beantwoorden.
Uitproberen tijdens de gewone dienstregeling
Enkele weken na de events zijn praktijkdagen georganiseerd. Senioren gaan onder begeleiding van een vrijwillige OV-gids van het ROB een rit maken bus en trein. Dit gebeurde in kleine groepen, om ook hier persoonlijke aandacht te kunnen bieden aan de deelnemers.
87% is ‘om’, deel senioren maakt al snel de stap
Uit de telefonische evaluatie blijkt dat inmiddels ongeveer één van de drie senioren die al over een OV-chipkaart beschikte met het openbaar vervoer heeft gereisd. Voor senioren die een OV-chipkaart hebben aangevraagd tijdens de events, lag dat aandeel rond de 20%. Het slechte weer in de wintermaanden is de voornaamste reden die deelnemers noemen: men vindt het domweg te nat of te koud om de deur uit te gaan. 87% van de respondenten geeft aan van plan te zijn (meer) met het OV te gaan reizen.
Veel animo, goede waardering
- Het Reisloket trok ruim 600 bezoekers, 750 senioren namen deel aan een OV OpStapDag
- Gemiddeld geven de senioren de events het rapportcijfer 8,2. Zo meldde een deelnemer: “Ik ben heel dankbaar dat jullie dit doen voor ouderen. Ik ben 86 en rijd nog auto, maar dat zal niet lang meer duren.”
- 90% van de respondenten geeft in de evaluatie aan geen vragen meer te hebben over de werking van OV.
Vertrouwen in de aanpak
Maurice Schouten kijkt tevreden terug op het project: “De resultaten zijn positief, ook alle betrokken partijen zijn enthousiast . Er zijn ook verbeterpunten, maar ik heb er alle vertrouwen in dat we deze aanpak de komende jaren samen met vervoerders, gemeenten en maatschappelijke partners verder kunnen uitbouwen. Persoonlijke aandacht is een belangrijke succesfactor. Het programma ‘verbeteren van de mentale toegankelijkheid van het openbaar vervoer’ gaan we voorzetten, waarbij we de expertise van DTV Consultants goed kunnen gebruiken.”
