De Regiodesk Zuid-Holland is gevestigd in de verkeerscentrale Zuid-West Nederland van Rijkswaterstaat. Vanaf deze Regiodesk wordt de inzet van verkeersmanagementmaatregelen bij verschillende wegbeheerders gecoördineerd. DTV Consultants heeft in 2011 een belangrijke rol gespeeld in de realisatie van de Regiodesk en ondersteunt sindsdien in verbeteringen aan de Regiodesk. Diverse maatregelen en camera’s zijn vanaf de regiodesk direct te bedienen. Regionaal verkeersmanagement is daardoor een feit.
Lieke Berghout, programmamanager van Bereik! (samenwerkingsverband wegbeheerders in Zuid-Holland): “De bereikbaarheid van een stad of gebied is gebaat bij een goede doorstroming op de meest relevante wegen en routes. Die wegen en routes zijn echter niet allemaal in beheer bij dezelfde wegbeheerder. Daarom is het van belang om samen met andere wegbeheerders een gedeelde visie te hebben op de regionale bereikbaarheid.”
Prioritering verbindingswegen
In veel regio’s is deze visie uitgewerkt aan de hand van de methode gebiedsgericht benutten, zo ook in de regio’s Rotterdam en Den Haag. Beide regio’s hebben een Tactisch Kader Operationeel Verkeersmanagement opgesteld, waarin is vastgelegd hoe relevant de verbindingswegen zijn voor de regionale bereikbaarheid. Deze kaarten bieden de basis voor regionaal verkeersmanagement: met de gecoördineerde inzet van verkeersmanagement instrumenten kan de doorstroming op het weggennet op peil worden gehouden, rekening houdend met de rangorde van de wegen.
Benodigdheden in kaart brengen
Voordat we de regiodesk konden realiseren, moesten we inventariseren welke taken de regionaal wegverkeersleiders moesten gaan uitvoeren. Dit vormde ook de basis voor een wensenlijst voor de benodigde systemen. Voor monitoring van het wegennet hebben de wegverkeersleiders immers andere systemen en applicaties nodig dan voor het inzetten van maatregelen, of vastleggen van wat zij hebben gedaan.
Streng beveiligde omgeving
Met deze wensenlijst is een opzet en indeling van de desk gemaakt. Hierna hebben we met verschillende medewerkers van Rijkswaterstaat bekeken hoe we de applicaties en systemen beschikbaar konden maken. Dat was niet eenvoudig, aangezien de verkeerscentrales van Rijkswaterstaat streng beveiligd zijn. Systemen van derden realiseren in de centrale werd daarom niet zomaar toegestaan. Na het nodige gepuzzel zijn drie laptops aangeschaft, waarmee de wegverkeersleiders de systemen van Rijkswaterstaat en van andere wegbeheerders kunnen gebruiken. Berghout: “Alhoewel dit een houtje touwtje oplossing was, werkte deze wel. Een betere oplossing zou teveel tijd kosten; op 1 september 2011 zou de regiodesk in gebruik genomen moeten worden.” Dat is gelukt: binnen acht maanden na aanvang van het project was de regiodesk in bedrijf.
Doorontwikkeling en uitbreiding systemen
Sinds de start is er veel veranderd en verbeterd. De wegbeheerders buiten Rijkswaterstaat hebben nieuwe systemen aangeschaft waarmee zij zelf operationeel verkeersmanagement kunnen uitvoeren. Zo zijn er zijn diverse camerasystemen bij gekomen. Ook sluiten steeds meer wegbeheerders hun verkeerslichten en DRIP’s (Dynamische Route Informatie Panelen, de matrixborden langs en boven wegen) aan op de bestaande systemen bij de grotere wegbeheerders. Op de regiodesk zijn de laptops inmiddels vervangen door betere systemen, waarvan de meeste ook in beheer zijn van Rijkswaterstaat.
Meerwaarde bij incidenten op de weg
Bij de start van de Regiodesk waren de eerste scenario’s gericht op het informeren en sturen van verkeer bij reguliere drukte. Denk aan vertragingsinformatie op de matrixborden. De praktijk heeft echter geleerd dat de wegverkeersleiders op de Regiodesk vooral toegevoegde waarde hebben bij incidentele hinder zoals ongevallen, wegwerkzaamheden, evenementen en storingen aan infrastructuur. Berghout: “Juist bij deze hinder komt het aan op afstemming tussen wegbeheerders en het samenstellen van een optimaal, ‘wegbeheerderoverstijgend’ pakket aan maatregelen, inclusief regelscenario’s. Zodat je het verkeer bijvoorbeeld via een alternatieve route leidt – en de verkeershinder beperkt blijft.” Zo’n scenario zal nooit álle mogelijke situaties kunnen vatten – het gaat immers om niet-reguliere en vaak onvoorziene situaties – maar biedt in ieder geval een goede basis voor (ad hoc) maatwerk vanaf de Regiodesk.
Meer maatwerk dan verwacht
Die bijzondere scenario’s bleken veel vaker nodig dan vooraf gedacht. De medewerkers van de Regiodesk hebben in 2015 bijna 3.200 keer informerende en sturende verkeersmanagementmaatregelen getroffen om het verkeer zo goed en veilig mogelijk door te laten stromen. 85% van deze inzet was wegbeheerderoverstijgend, maar nog interessanter: bijna 50% van de inzet betrof onverwachte verstoringen. In 60% hiervan waren de beschikbare scenario’s onvoldoende geschikt en werden deze op de situatie afgestemd.
Belangrijke rol in regionaal verkeersmanagement
“De Regiodesk neemt een belangrijke rol in bij regionaal verkeersmanagement,” concludeert Berghout. “Mede doordat zij over de juiste systemen en informatie beschikken. De regiodesk is niet meer weg te denken uit Zuid-Holland en biedt een grote meerwaarde voor de wegbeheerders. Een mooi resultaat, waar de deskundige begeleiding van DTV Consultants ons goed bij heeft geholpen.” De goed lopende Nucleair Security Summit in 2014 is een goed voorbeeld van het succes van de Regiodesk: er waren minder verkeersproblemen dan tijdens een reguliere werkdag, terwijl de capaciteit van het wegennet door afsluitingen flink gereduceerd was.
Flexibel inspelen op ontwikkelingen
De uitdaging is om de Regiodesk voldoende flexibel te houden, zodat zij mee kan in de ontwikkelingen bij wegbeheerders. Wanneer zij bestaande systemen vervangen of nieuwe aanschaffen, moet de Regiodesk hiermee om kunnen gaan. Daarnaast zijn de gevolgen van Coöperatieve Intelligente Transport Systemen (C-ITS) voor verkeerscentrales nog niet duidelijk. Een regiodesk moet zich ook hierop kunnen aanpassen., zowel qua techniek als werkprocessen. Het beheren en aanpassen van de Regiodesk naar de nieuwe situatie is daarmee van groot belang voor de Regiodesk én voor regionaal operationeel verkeersmanagement.
