Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Beter Benutten regio’s investeren miljoenen euro’s om voorzieningen in ons verkeerssysteem geschikt te maken voor communicatie met voertuigen. Verkeerscentrales, communicatieverbindingen en verkeerslichten gaan hiervoor de komende jaren op de schop. Dit gebeurt onder de noemer C-ITS: coöperatieve intelligente transport systemen. DTV Consultants heeft voor de regio Midden Nederland een implementatieplan voor C-ITS maatregelen gemaakt. Op basis van dit plan gaat de regio de komende twee jaar 114 verkeersregelinstallaties (VRI’s), het centrale verkeersmanagementsysteem en communicatielijnen aanpassen.
Het programma Beter Benutten wil een bijdrage leveren aan de verbetering van de verkeersdoorstroming door de inzet van C-ITS. Hiervoor hebben de regio’s een probleemanalyse gemaakt van de grootste knelpunten, met bijhorende oplossingsrichtingen. De verwachting is dat de markt concepten, regelalgoritmes en software kan bieden, die bijdragen aan een zo goed mogelijke doorstroming van fietsverkeer, openbaar vervoer en auto(vracht)verkeer bij met verkeerslichten geregelde kruispunten.
De focus ligt op de volgende aspecten van om het regelproces van verkeerslichten:
- Gebruik van big data om het regelproces te verrijken en te optimaliseren
- Informatie aanbieden aan navigatiesystemen en smartphone apps om het gedrag van de weggebruiker te beïnvloeden.
Op twee sporen werken
De opgave kenmerkte zich doordat langs twee lijnen hetzelfde project onderbouwd moest worden. Enerzijds vanuit de landelijke werkgroep, waarvan de kaders sterk bepaald worden door het ministerie. Anderzijds is een onderbouwing nodig vanuit het regionale perspectief. Om recht te doen aan beide gezichtspunten hebben we het project als volgt aangepakt:
- Opstellen analyse op hoofdlijnen voor gehele regio
- Input van vijf wegbeheerders verzamelen (gemeente Utrecht, Amersfoort, Nieuwegein, provincie Utrecht, Rijkswaterstaat)
- Regionale werksessies C-ITS
- Opstellen analyse per wegbeheerder
- Afstemming inhoud met andere BBV projecten en landelijke lijn
- Opstellen van het plan
Er was en is veel interactie nodig was om tot een gedragen plan te komen. Dat is gelukt: het plan is inmiddels goedgekeurd. Binnenkort gaan de eerste zogenaamde koploperprojecten van start.
Slimme maatregelen
Het regionaal implementatieplan met bevat een probleemanalyse, maatregelen, raming, markbenadering, projectorganisatie op hoofdlijnen en risicoanalyse met beheersmaatregelen.
De maatregelen per wegbeheerder zijn op hoofdlijnen de volgende:
| Wegbeheerder | Toepassingen | # VRI’s |
| Gemeente Utrecht | Connected doorfietsroutes (communicatie fietser-verkeerslicht) | 35 |
| Gemeente Utrecht | Coöperatieve vrachtroutes (communicatie vrachtverkeer-verkeerslicht) | 24 |
| Gemeente Utrecht | Verbetering O.V. KAR | 5 |
| Gemeente Utrecht | Connected VRI’s Noordelijke Rondweg Utrecht | 6 |
| Gemeente Amersfoort | Groene golf fiets op smartphone | 5 |
| Gemeente Amersfoort | Groene golf in-car | 8 |
| Gemeente Amersfoort | In-car regelscenario’s | |
| Gemeente Amersfoort | Verbetering O.V. KAR | 6 |
| Provincie Utrecht | “Tovergroen” In-car (communicatie personenauto-verkeerslicht) | 6 |
| Provincie Utrecht | BRIK In-car (communicatie vrachtauto-verkeerslicht) | 19 |
| Provincie Utrecht | In-car regelscenario’s (aanbieden route-informatie om doorstroming te verbeteren) | |
| Rijkswaterstaat | A2 Soepel en veilig rijden. De problematiek rond de landtunnel A2 bij Utrecht is onderdeel van deze usecase. |
Connected fietsroutes
Op dit moment werken de regio en DTV Consultants aan twee koploperprojecten: connected fietsroutes en coöperatieve vrachtroutes.Met connected fietsroutes gaan we realtime clusters van fietsers te volgen en op basis daarvan de verkeerslichten beter afstellen voor het fietsverkeer. De beschikbare data van fietsstromen komen uit verkeerslichten, bluetooth-metingen en andere databronnen. Dit brengen we samen in een heat map fiets. Op basis van deze centraal verzamelde data passen we de groentijden van de verkeerslichten aan. Dat betekent dat we ook aanpassingen moet doen in de dataverbinding en de verkeerscentrale.De doelgroep zijn de fietsers van en naar de Uithof. In het BBV plan “Doorfietsroutes USC” zijn de routes benoemd, waar deze doelgroep beter gefaciliteerd moet worden. We starten op een drietal deeltrajecten van deze routes, waarna bij succesvol blijken van de maatregel, verder uitgerold wordt. De keuze voor de drie deeltrajecten in plaats van één volledig traject is nog niet definitief en wordt nog heroverwogen. Het project ronden we naar verwachting af in 2017.
Coöperatieve vrachtroutes
Schone voertuigen (klasse Euro 5) mogen nu gebruik maken van de busbaan op de Vleutensebaan in Utrecht. Ook mogen voertuigen vanaf het Bouwlogistiek Centrum in Ravenswade gebruik maken van de busbaan op de route naar het bouwterrein “De Trip.” Beide doelgroepen kunnen voorzien worden van coöperatieve voertuigapparatuur, waarmee ze kunnen communiceren met verkeerslichten. Ze kunnen zich aanmelden bij de verkeerslichten, informatie krijgen wanneer het groen wordt en – onder voorwaarden – prioriteit krijgen bij de verkeerslichten. Zo faciliteert de regio schone voertuigen en transport dat op slimme wijze gebundeld de stad in gaat. Aandachtspunt bij deze usecase is dat de doorstroming van het openbaar vervoer en fiets niet mag verslechteren als gevolg van deze maatregel. Ook dit project is naar verwachting eind 2017 afgerond.
