Openbaar vervoer kan voortaan prioriteit krijgen op kruispunten waar verkeerslichten met een zogenoemde half-starre regeling werken. Hierdoor kan de betrouwbaarheid van de afhandeling van het openbaar vervoer worden verbeterd. In opdracht van gemeente Veldhoven heeft DTV Consultants hiervoor een speciale module ontwikkeld.
Een prioriteitsingreep onderbreekt het groen licht voor conflicterende richtingen op een kruispunt om vervolgens de rijrichting waar prioriteit gegeven wordt zo snel mogelijk groen te geven. Deze richting blijft op groen staan totdat de ingreep wordt afgemeld. Hierna hervat het verkeerslichtenprogramma de normale regelstructuur. Deze prioritering kan nadelig uitvallen voor de verkeersafwikkeling op de rest van het kruispunt. Er zijn mogelijkheden om dit effect te verzachten. Bijvoorbeeld door de rijrichting wiens groen licht vroegtijdig is afgekapt als eerste weer groen licht te geven.
Ingrepen geen probleem in voertuigafhankelijke regelingen
In een zogenaamde voertuigafhankelijke regeling, waarin enkel de volgorde van rijrichtingen is vastgelegd, is het implementeren van een prioriteitsingreep relatief simpel. De uiteindelijke cyclusduur is een afgeleide van de groenduur die gemaakt is op basis van verkeersaanbod.
Een half-starre regeling moet even op ‘pauze’
In een half-starre regeling staat de cyclustijd vast: op ieder moment in de cyclus is vastgelegd welke richting groen mag zijn. De benadering is dus precies andersom dan bij een voertuigafhankelijke regeling. Deze vorm van regelen is iets minder dynamisch, maar heeft als voordeel dat deze beter voorspelbaar is. Deze vorm van regeling wordt veelal toegpast om verkeersstromen die meerdere nabijgelegen kruispunten passeren te kunnen coördineren (bijvoorbeeld een groene golf). Vooral tijdens de drukke spitsperiode wordt vaak gewerkt met half-starre regeling. Omdat de cyclus dus al grotendeels vast ligt is het al een grotere uitdaging om hier prioriteitsingrepen aan toe te voegen. Je ontkomt er niet aan om de cyclus ergens te moeten halteren (en dus verlengen) om plaats te kunnen maken voor het extra groenmoment voor de ingreep.
Afstemming over meerdere kruispunten een uitdaging
Met het variabel maken van de cyclustijd ontstaat opnieuw een uitdaging voor het afstemmen van groenmomenten tussen twee (of meer) nabijgelegen verkeersregelingen en daarmee het coördineren van verkeersstromen over de betreffende kruispunten. Als de cyclustijd van een verkeerslichtenregeling op één kruispunt gehalteerd wordt voor de prioriteitsingreep, moeten alle verkeersregelingen in de streng tegelijkertijd ook halteren, met dezelfde duur. Zo kan de onderlinge synchronisatie in stand blijven.
Tiende van een seconde
Iedere regeling draait echter los van elkaar. Een half-starre cyclustijd is nauwkeurig tot een seconde, maar de resolutie van de regeling is minimaal een tien rondjes per seconde. Dit betekent dat twee regelingen die zich ten opzichte van elkaar tussen -0,9 en + 0,9 seconden in de cyclustijd bevinden, als synchroon worden beschouwd. Voor het coördineren van verkeersstromen is dit voldoende nauwkeurig. Om een ingreep op exact hetzelfde punt in een cyclus over meerdere regelingen te laten plaatsvinden is hierdoor lastiger. Het is immers niet zeker of de andere regelingen voor of achter lopen. Bovendien is de vertraging van de communicatie tussen de verkeersregelingen variabel en onbekend. Er moet dus op een manier voor deze onzekerheden worden gecompenseerd.
Razendsnel voorspellen is de oplossing
DTV Consultants heeft een prioriteit ingreep ontwikkeld die tijdens half-star bedrijf correct kan bepalen wanneer, en voor hoe lang een cyclus gehalteerd moet worden om te kunnen voldoen aan alle randvoorwaarden van de ingreep. Voor de onzekerheid van de mate van tijdsynchronisatie tussen meerdere regelingen in een streng wordt gecompenseerd door het halteren van de cyclus met een minimale marge te voorspellen. Alle regelingen in de streng halteren vervolgens zelf de cyclus voor zo lang als nodig. Met deze module is het dus mogelijk voor gecoördineerde half-starre regelingen met vaste cyclustijd, om volledige prioriteitsingrepen te laten plaatsvinden zonder verlies van tijdsynchronisatie (en dus coördinatie van de verkeersstromen).
Primeur in Brabant
De verkeerslichten op de nieuwe N69 ter hoogte van de nieuwe aansluiting A67 zullen als eerste worden uitgerust met deze nieuwe technologie. Provincie Noord-Brabant zal deze verkeersregelinstallaties gaan beheren. De opdracht wordt uitgevoerd in opdracht van gemeente Veldhoven en maakt onderdeel uit van het project ‘Kempenbaan west’ waarbij 5 iVRI’s worden gerealiseerd. Het is de bedoeling dat deze verkeerslichten uiteindelijk C-ITS applicaties krijgen, daarna zal de door DTV Consultants bedachte oplossing als back-up actief blijven
